نقش اسباب بازی در زندگی کودکان

اسباب بازی نقش حیاتی  و ضروری در زندگی کودکان دارد  به خصوص در روند رشد و شکوفایی آن ها. کودک با اسباب بازی ارتباطی قوی، لذتبخش و مستمر برقرار می کند، به قول روانشناس “ژان لوک لوبرت” : ” دلیل برقراری این نوع ارتباط با اسباب بازی، نقش لذت بخشی است که بازی در یادگیری عمیق کودکان دارد. بازی و اسباب بازی به عنوان عامل محرک برای تقویت هوش کودک سهم بزرگی در رشد او به عهده دارند زیرا بازی موجب گسترش و تثبیت الگوهای عصبی ای می شود که کودک بعدها برای انجام تکالیف مدرسه و فعالیت های ذهنی به آن ها نیاز دارد.

از ورای اسباب بازی، کودک داستانی خلق می کند و وارد دنیای تخیل می شود. در واقع  هدف کودکان از بازی کردن و استفاده از اسباب بازی فقط “لذت بردن” است اما بدون آنکه بزرگسالان متوجه شوند همزمان در حال یادگیری چیزهای بسیار زیادی هستند. اسباب بازی وسیله ای  برای وقت گذرانی نیست بلکه شغل کودکی است. به این ترتیب بازی  باید به عنوان جدی ترین فعالیت کودک شناخته شود. بازی قبل از هر چیز در شکل گیری شخصیت کودک کنونی سهیم است ، سهمی که در ساخته شدن او به عنوان بزرگسال آینده تاثیر بزرگی دارد و مسیری طولانی را طی می کند که باید از مراحل متعددی نیز عبور کند. پس لازم است با نقش اسباب بازی در زندگی کودکان آشنا شویم.

اهمیت اسباب بازی در رشد کودک طی سنین مختلف

بازی کردن و جنب و جوش کودکان در هر شرایط, مهم ترین ویژگی یک کودک محسوب می شود. البته بازی کردن تنها مختص کودکان نیست و انسان در هر سنی سرگرمی و بازی های مناسب سن خود را پیدا می کند. ولی اگر بدانیم بازی و نوع اسباب بازی که در اختیار کودکانمان قرار می دهیم تاثیر مستقیم در رشد ذهنی و افزایش مهارت های حرکتی او دارد حساسیت بیشتری در انتخاب اسباب بازی های او به خرج می دهیم.كودك در جريان بازي پرورش فكري، عاطفي و جسمي و اجتماعي مي يابد زیرا بازی راهی برای ابراز و نشان دادن احساسات است و باعث تخلیه فشار و استرس‌های عصبی کودک می‌شود. بازي، روش طبيعي شركت كودكان در فعاليتهايي است كه سرانجام سبب كسب مهارت و ورزيدگي براي مقابله با مشكلات زندگي مي شود. كودكان از طريق بازي احساسات، ناكاميها و اضطرابهاي خود را بيان مي دارند. همه كودكان فارغ از رنگ پوست و مو يا تعلق به نژاد و قوم خاص در هر كجاي دنيا كه باشند بازي مي كنند فعاليت بازي در واقع تلاش كودك براي كنار آمدن با محيط است كه از اين طريق او خود را مي يابد و دنيا را درك مي كند.

نقش بازي در رشد شخصيت كودكان

۱. رشد هوشی

بازي رشد هوشي را تسريع مي كند. كودكاني كه فاقد هر گونه اسباب بازي مي باشند و يا امكانات اندكي براي بازي دارند، از لحاظ شناختي از همسالان خود عقب تر هستند. اگر بپذيريم كه بازي براي رشد هوشي اهميت دارد در اين صورت آشنا كردن كودكان با بازي يكي از عواملي است كه رشد شناختي را تسهيل مي كند. کودکان در زمان بازی بطور کلی ۳ چیز را یاد میگیرند:

•     یادگیری درباره خود
•     یاذگیری درباره جهان پیرامون و اطرافیان
•     یادگیری حل مسائل پیش آمده

۲.رشد اجتماعي

بازي در رشد اجتماعي كودكان تاثير چشمگيري دارد. كودكان اغلب براي اولين بار از راه بازي ياد مي گيرند كه چگونه از طريق بازي يكديگر را قبول داشته باشند. درباره قوانين بازي توافق كنند و گروهي به بازي بپردازند. مفهوم همكاري، پيروزي بر گروه رقيب، شكست و برتري طلبي اغلب در بازيهاي جمعي و گروهي به رشد لازم مي رسد.

۳. مهارتهای فیزیکی

کسب مهارت هایی مانند دویدن, حفظ تعادل, پریدن, پرت کردن, چرخیدن و … که به رشد فیزیکی کودک کمک میکند.

۴.مهارتهای زبانی

زمانی که کودک بازی ‌می‌کند و در تعامل با دیگران قرار می‌گیرد مهارتهای زبانی وکلامی او پرورش می‌یابد. شعر خوانی, داستان سرایی و صحبت کردن های معمولی سبب رشد مهارت های زبانی کودک می شود.

۵.مفاهیم شناختی

کودکان از طریق بازی کردن ، آموزش شمارش اعداد ، آموزش رنگها ، شکل و سایز‌ها را نیز می‌آموزند. بازی کردن مهارت حفظ کردن و دقت کودکان را افزایش می‌دهد. زمانیکه کودکان در محیط‌های محرک‌آمیز بازی می‌کنند سطح فکری آنها نیز بالا می‌رود.

۶. تاثیر درمانی

کودک می تواند از طریق بازی، انرژی تحت فشار خود را بیرون بریزد. کودک می تواند احساساتی از قبیل ترس، رنجش، نگرانی، شادی و … خود را آن طور که دوست دارد در قالب شخصیت های دلخواهش بیان نماید و کدورت درونی خود را نیز از بین ببرد. همچنین اسباب بازی های مخصوصی در اختیار کودکانی که ناتوان هستند با هدف بهبود شرایط آن ها قرار می گیرد.

۷.رشد تربیتی

کودک حین بازی با ارزش های انسانی مانند نیکی, امانتداری, درستکاری و … آشنا می شود.

بازی‌ها به چهار دسته جسمی‌، تقلیدی، ساختنی و خلّاق تقسیم می‌شوند.

در کنار هر یک از انواع بازی‌های ذکرشده می‌توان آموزش از طریق بازی را نیز در نظر گرفت. بازی‌های آموزشی، مشروط بر آنکه تحمیلی نباشند نقش مهمی ‌در تقویت حواس و قوای ذهنی و فکری او خواهند داشت. انواع جورچین، لگو، بازی با خمیرهای رنگی، نقاشی با آب رنگ یا شن‌های رنگی که در بازار موجودند، از این دسته هستند.